Με επιστολή του προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σταύρο Παπασταύρου, που κοινοποιείται σε όλους τους βουλευτές του Νομού Ιωαννίνων, ο Δήμαρχος Ιωαννίνων Θωμάς Μπέγκας αναδεικνύει για ακόμα μια φορά την ανάγκη άμεσων και στοχευμένων μέτρων για την αντιμετώπιση του χρόνιου προβλήματος της αιθαλομίχλης στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων.
Ο Δήμαρχος επισημαίνει ότι, παρά τις δράσεις ενημέρωσης και παρακολούθησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που υλοποιεί ο Δήμος σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και άλλους φορείς, απαιτείται πλέον ένα ολοκληρωμένο, εθνικά συντονισμένο σχέδιο με τη συμμετοχή της κεντρικής κυβέρνησης.
Στην επιστολή κατατίθενται συγκεκριμένες προτάσεις που περιλαμβάνουν οικονομικά κίνητρα για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών και δημοτικών κτιρίων, ενίσχυση των σταθμών παρακολούθησης ρύπων, εγκατάσταση αισθητήρων σε εσωτερικούς χώρους, χρηματοδότηση έργων ανανεώσιμης ενέργειας και προγράμματα στήριξης ευάλωτων νοικοκυριών. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις εκκρεμότητες που αντιμετωπίζουν τα έργα της Ενεργειακής Κοινότητας Ιωαννίνων, καθώς και στη συμμετοχή του Δήμου στην ευρωπαϊκή αποστολή «100 Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της επιστολής του Δημάρχου Ιωαννίνων προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας
«Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
Κάθε χειμώνα, το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων δοκιμάζεται έντονα από το φαινόμενο της αιθαλομίχλης, εξαιτίας των ιδιαίτερων γεωγραφικών και κλιματολογικών του χαρακτηριστικών. Η αντιμετώπιση αυτού του σοβαρού περιβαλλοντικού και υγειονομικού προβλήματος απαιτεί πιο στοχευμένες και άμεσες παρεμβάσεις, συνοδευόμενες από ουσιαστικά οικονομικά κίνητρα.
Ο Δήμος Ιωαννιτών, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, την Ιατρική Κοινότητα, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος και άλλους φορείς, έχει ήδη προχωρήσει σε ενημερωτικές δράσεις για το κοινό, καθώς και στη συλλογή πολύτιμων δεδομένων για την ατμοσφαιρική ρύπανση. Παρά τις προσπάθειες αυτές, είναι σαφές ότι απαιτείται ένα ολοκληρωμένο, εθνικά συντονισμένο σχέδιο, το οποίο μπορεί να προκύψει μόνο μέσα από στενή συνεργασία του Υπουργείου σας με τον Δήμο Ιωαννιτών.
Στο πλαίσιο αυτό, προτείνουμε την εκπόνηση και υλοποίηση ενός ολιστικού προγράμματος που θα περιλαμβάνει:
- Στήριξη ευάλωτων νοικοκυριών μέσω επιπλέον επιδότησης για την προμήθεια ενεργειακά αποδοτικών και φιλικών προς το περιβάλλον συστημάτων θέρμανσης.
- Ενίσχυση της παρακολούθησης της ρύπανσης με ανάπτυξη περισσότερων σταθμών καταγραφής επιπέδων ρύπων και μικροσωματιδίων σε καίρια σημεία του λεκανοπεδίου, ειδικά σε κατοικημένες περιοχές με αυξημένη χρήση τζακιών.
- Εγκατάσταση ειδικών αισθητήρων σε εσωτερικούς χώρους κατοικιών και σχολείων για την καταγραφή μικρο- και νανοσωματιδίων, ώστε να υπάρχει ακριβής εικόνα της ποιότητας του αέρα που αναπνέουν οι πολίτες μας.
- Ενίσχυση με την μορφή επιδότησης για τη μετατροπή των τζακιών σε ενεργειακά, με διεύρυνση των κριτηρίων για ένταξη στο Πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ΄ Οίκον»
- Ειδικά προγράμματα ενίσχυσης για την αντικατάσταση παλιών συστημάτων θέρμανσης-ψύξης με αντλίες θερμότητας, τα οποία δύναται να εξειδικευτούν για τις πόλεις της Αποστολής των 100 κλιματικά ουδέτερων και έξυπνων πόλεων (EU mission cities) και μπορούν να χρηματοδοτηθούν μέσω των Περιφερειακών Προγραμμάτων ΕΣΠΑ.
- Άμεση εκκίνηση της χρηματοδότησης του Δίκαιου Μετασχηματισμού θα υλοποιηθεί μέσω του «Κοινωνικού Ταμείου για το Κλίμα» που έχει ως στόχο να αμβλύνει τις επιπτώσεις της εφαρμογής των στόχων της κλιματικής ουδετερότητας.
- Ενεργειακή αναβάθμιση «συστάδων-cluster δημοτικών κτιρίων» με την υποστήριξη ESCO (Energy Services Companies) και την κινητοποίηση ενός μίγματος πόρων που θα προέρχεται πρωτογενώς από την εξοικονόμηση της ενέργειας και δευερογενώς από χρηματοδοτικά κίνητρα του ΥΠΕΝ
- Χρηματοδότηση πιλοτικού προγράμματος για την ενεργειακή ανεξαρτησία εμβληματικών περιοχών της πόλης (π.χ. οικισμός Κάστρου ή της Νήσου Ιωαννίνων). Η μετατροπ΄ξη τους σε Πράσινες Γειτονιές ή Low Emmission Zones (LEZs) δύναται να περιλαμβάνει την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και τη χρήση πράσινων τεχνολογιών στις μετακινήσεις
Ο Δήμος Ιωαννιτών έχει ήδη δηλώσει τη διαθεσιμότητά του να υποστηρίξει το Υπουργείο στην κατηγοριοποίηση των νοικοκυριών με αυξημένες ανάγκες, αξιοποιώντας τα στοιχεία των κοινωνικών του υπηρεσιών.
Επιπλέον, ο Δήμος Ιωαννιτών έχει επενδύσει έγκαιρα στην ενεργειακή μετάβαση. Το 2021, σε συνεργασία με τον Δήμο Μετσόβου, συστήσαμε τη Μη Κερδοσκοπική «Ενεργειακή Κοινότητα Ιωαννίνων», μία από τις πρώτες διαδημοτικές ενεργειακές κοινότητες στη χώρα. Ήδη από το 2022 καταθέσαμε αιτήματα για φωτοβολταϊκά έργα συνολικής ισχύος 6,2 MW σε δημοτικές εκτάσεις και στέγες δημόσιων κτιρίων, με στόχο την ιδιοκατανάλωση από ευάλωτα νοικοκυριά και ενεργοβόρες δημοτικές εγκαταστάσεις. Ωστόσο, οι συνεχείς αλλαγές του θεσμικού πλαισίου έχουν αφήσει τα έργα σε εκκρεμότητα, παρότι θα μπορούσαν να καλύπτουν ετησίως περίπου 9 GWh ηλεκτρικής ενέργειας, εξοικονομώντας σημαντικούς πόρους και περιορίζοντας χιλιάδες τόνους εκπομπών CO₂. Ζητούμε, λοιπόν, τη στήριξή σας ώστε να διασφαλιστεί ο απαιτούμενος «ενεργειακός χώρος» και οι κατάλληλες ρυθμίσεις για την απρόσκοπτη υλοποίηση του σχεδιασμού μας.
Τέλος, υπενθυμίζουμε ότι ο Δήμος Ιωαννιτών συμμετέχει ενεργά στην ευρωπαϊκή αποστολή για τις «100 Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις» και χρειάζεται την έμπρακτη στήριξη της κεντρικής κυβέρνησης για την υλοποίηση αυτών των φιλόδοξων στόχων. Η πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα απαιτεί συντονισμένες δράσεις, ισχυρή συνεργασία και τη στήριξη όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Με την πεποίθηση ότι συμμερίζεστε την αγωνία των πολιτών μας και την ανάγκη για άμεσες λύσεις, παρακαλούμε για την άμεση ανταπόκρισή σας και την έναρξη διαλόγου για την από κοινού κατάρτιση του προγράμματος που περιγράψαμε.
Με τιμή,
Ο Δήμαρχος Ιωαννίνων
Θωμάς Μπέγκας»
